Πύρινη λαίλαπα στον Κάλαμο 2017: Γεωγραφικές και μετεωρολογικές παρατηρήσεις

Το πύρινο μέτωπο τη νύχτα προς Δευτέρα, όπως φωτογραφήθηκε από την Εύβοια από τον Ευάγγελο Πετρογιάννη

Καταστροφική πυρκαγιά μαίνεται εδώ και περισσότερες από 24 ώρες στη Βορειοανατολική Αττική, καταστρέφοντας τα πάντα στο πέρασμά της.

Η πύρινη λαίλαπα ξεκίνησε στις 16:16 το απόγευμα της Κυριακής από την περιοχή του Καλάμου Αττικής, καίγοντας δασική έκταση στην περιοχή. Γρήγορα εξαπλώθηκε σε μεγάλο μέρος της εκεί πευκόφυτης περιοχής, με το πέπλο σκοταδιού που άρχισε να σκεπάζει την περιοχή μετά τις 20:00 να αναγκάζει τα εναέρια μέσα που επιχειρούσαν στο συμβάν να εγκαταλείψουν τις προσπάθειές τους. Η κατάσταση κατά τη διάρκεια της νύχτας επιδεινώθηκε σημαντικά, καθώς η επιχείρηση κατάσβεσης από εδάφους ήταν αδύνατη, με τις ελπίδες όλων να στρέφονται στην απογείωση των εναέριων πυροσβεστικών μέσων νωρίς το πρωί. Η φωτιά καίει ακόμα και αυτή τη στιγμή μέρος της δασικής έκτασης της Βορειοανατολικής Αττικής, κινούμενη σύμφωνα με τις «διαθέσεις» των ανέμων.

Γεωγραφική κατανομή της καμένης έκτασης:

Πλέον, η δασική έκταση που έχει γίνει στάχτη στην περιοχή ανέρχεται σε πολλές χιλιάδες στρέμματα, με τον πράσινο πλούτο της Αττικής σταδιακά να λιγοστεύει. Προκειμένου να έχουμε μία πρώτη (επισφαλή) εικόνα για την έκταση που έχει παραδοθεί στις φλόγες, χρησιμοποιήσαμε δεδομένα από το πρόγραμμα VIIRS της NASA σε ανάλυση 375 μ., αλλά και από το δορυφόρο meteosat της EUMETSAT. 

Τα δεδομένα που προέρχονται από το VIIRS της NASA αναπαράχθηκαν μέσω του Google Earth Pro, και μας έδωσαν την παρακάτω εικόνα για την έκταση που έχει παραδοθεί στις φλόγες:

Μάλιστα, μετρώντας την περίμετρο της έκτασης που υποδεικνύει το VIIRS της NASA, αυτή υπολογίστηκε από το πρόγραμμα περίπου στα 29 χλμ., ενώ το εμβαδόν της έκτασης που έχει καεί περίπου στα 26 χλμ.:

Μετρήσαμε επίσης την απόσταση από το Βορειοδυτικό έως το Νοτιοανατολικό άκρο της πύρινης λαίλαπας, η οποία υπολογίστηκε από το Google Earth Pro ως σχεδόν 11 χλμ., επιβεβαιώνοντας τους υπολογισμούς αυτόπτων μαρτύρων, οι οποίοι χθες το βράδυ μιλώντας σε Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ανέφεραν μέτωπο που ξεπερνά τα 10 χλμ.!

Ακόμη, μέσω των δεδομένων που παρέχει ο δορυφόρος meteosat, και λαμβάνοντας τις τιμές στο Βορειοδυτικό και το Νοτιοανατολικό άκρο του μετώπου, υπολογίσαμε το μέγιστο μήκος του μετώπου μέσω του Google Earth Pro, εισάγοντας εκεί τις συντεταγμένες (23.87 E 38.30 N, 23.91 E 38.23 N). Το αποτέλεσμα, ήταν κάτι περισσότερο από 8 χλμ.:

Μετεωρολογική πλευρά του συμβάντος:

Ακόμη, αξίζει να αναφερθούν κάποιες παράμετροι μετεωρολογικού ενδιαφέροντος. 

Αρχικά, άξιο αναφοράς είναι το νέφος καπνού που κάλυψε ολόκληρο το λεκανοπέδιο της Αττικής με τη στροφή των ανέμων σε Βορειοανατολικούς το πρωί της Δευτέρας. Αυτό μπορείτε να διαπιστώσετε και μόνοι σας στην παρακάτω δορυφορική εικόνα από δορυφόρο της NASA, που τραβήχτηκε νωρίς το μεσημέρι της Δευτέρας. Παράλληλα, με κόκκινα σημεία απεικονίζεται η περιοχή που καίει η πύρινη λαίλαπα που ξέσπασε νωρίς το απόγευμα της Κυριακής:

Το πυκνό νέφος καπνού που κάλυψε την Πρωτεύουσα και τις γύρω περιοχές επηρέασε επίσης σημαντικά το ποσό της ηλιακής ακτινοβολίας που φθάνει στο έδαφος. Ο μετεωρολογικός σταθμός του Ε.Α.Α. στα Βριλήσσια κατέγραψε αυτό το φαινόμενο, με το αντίστοιχο όργανο του σταθμού να καταγράφει νωρίς το μεσημέρι περίπου 700 Watts/m², ενώ μόλις την προηγούμενη ημέρα η τιμή άγγιζε τα 900 Watts/m².

Παράλληλα, η τεραστίων διαστάσεων πύρινη λαίλαπα που μαίνεται στη Βορειοανατολική Αττική, μας βοηθά να μελετήσουμε καλύτερα τα θερμοκρασιακά ρεκόρ της Ελευσίνας και του Τατοΐου. Αναλυτικότερα, σε θερμό επεισόδιο του Ιουλίου του 1977, γνωρίζουμε ότι καταγράφηκε θερμοκρασία 48°C στους μετεωρολογικούς σταθμούς των αεροδρομίων του Τατοΐου και της Ελευσίνας, καταγραφή που κατά το παρελθόν έχει αμφισβητηθεί από καταξιωμένους επαγγελματίες του χώρου, λόγω της πυρκαγιάς που ξέσπασε στην ευρύτερη περιοχή την ημέρα που καταγράφηκαν αυτές οι τιμές. Ωστόσο, η σημερινή ημέρα φαίνεται ότι έρχεται να ρίξει φως στην υπόθεση, με μία πυρκαγιά ακόμη μεγαλύτερων διαστάσεων σε σχέση με εκείνη του 1977 να επηρεάζει και πάλι την Αττική, που όμως 40 χρόνια μετά, καλύπτεται από πυκνότατο δίκτυο μετεωρολογικών σταθμών και μπορεί να μας παρέχει ακριβέστερες μετρήσεις.

Οι δύο κοντινότεροι στο πύρινο μέτωπο μετεωρολογικοί σταθμοί του Ε.Α.Α., είναι εκείνος της Ιπποκρατείου Πολιτείας, καθώς κι εκείνος της Δροσιάς. Και οι δύο μετεωρολογικοί σταθμοί κατέγραψαν τη Δευτέρα χαμηλότερη μέγιστη θερμοκρασία από την προηγούμενη ημέρα, παρ’ όλο που την Κυριακή η περιοχή επηρεάζονταν κι από δροσερούς Βορειοδυτικούς ανέμους!

Επειδή όμως οι προαναφερθέντες μετεωρολογικοί σταθμοί βρίσκονται και πάλι αρκετά μακριά από την περιοχή που καίγεται, αξίζει να κοιτάξουμε και τις καταγραφές μερικών μετεωρολογικών σταθμών του Wunderground.

Ειδικότερα:

Ο μετεωρολογικός σταθμός στο Μαρκόπουλο Ωρωπού, σε απόσταση πολύ λίγων χιλιομέτρων από την πυρκαγιά, τη Δευτέρα κατέγραψε μέγιστη θερμοκρασία 30,6°C, ενώ την Κυριακή πριν η φωτιά λάβει μεγάλες διαστάσεις και με δροσερούς Βορειοδυτικούς ανέμους κατέγραψε μέγιστη θερμοκρασία 33,9°C.

Ο μετεωρολογικός σταθμός στο Καπανδρίτι, σε απόσταση αναπνοής από την πυρκαγιά, τη Δευτέρα κατέγραψε μέγιστη θερμοκρασία 30,3°C, ενώ την Κυριακή πριν η φωτιά λάβει μεγάλες διαστάσεις και με δροσερούς Βορειοδυτικούς ανέμους κατέγραψε μέγιστη θερμοκρασία 34,1°C. 

Ο μετεωρολογικός σταθμός στο Βαρνάβα, πάλι σε απόσταση αναπνοής από την πυρκαγιά, τη Δευτέρα κατέγραψε μέγιστη θερμοκρασία 26,7°C, ενώ την Κυριακή πριν η φωτιά λάβει μεγάλες διαστάσεις και με δροσερούς Βορειοδυτικούς ανέμους κατέγραψε μέγιστη θερμοκρασία 31,1°C.

Συμπερασματικά, όλοι οι μετεωρολογικοί σταθμοί που εξετάσαμε για την περιοχή, κατέγραψαν χαμηλότερη μέγιστη την ημέρα της πυρκαγιάς και με εξασθενημένους τους ανέμους, σε σχέση με την προηγούμενη ημέρα, που επικρατούσαν δροσεροί Βορειοδυτικοί.

Τέλος, η σελίδα μας, με σκοπό την αρωγή στο έργο των πυροσβεστικών δυνάμεων, αλλά και την καλύτερη ενημέρωση του κοινού, προχωρά σε έκδοση δελτίου ανέμων για τις επόμενες ώρες και αύριο, Τρίτη, για την περιοχή που μαίνεται η πύρινη λαίλαπα. 

Σύμφωνα με τα προγνωστικά στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας, φαίνεται πως οι πολύ ασθενείς άνεμοι που πνέουν ήδη από νωρίς το μεσημέρι στην περιοχή χωρίς να δημιουργούν προβλήματα στο έργο της κατάσβεσης, θα συνεχιστούν με μεταβλητές διευθύνσεις κι εναλλαγές από ΒΔ σε ΒΑ κι αντίστροφα έως κι αργά το βράδυ. Ωστόσο, μετά τα μεσάνυχτα και ιδιαίτερα κατά τις 02:00-03:00 περιμένουμε σταδιακή ενίσχυση των ανέμων περίπου στα 4-5 μποφόρ, οι οποίοι θα πνέουν από ΒΔ διευθύνσεις. Βαθμιαία καθώς οδεύουμε προς το πρώτο φως της ημέρας οι άνεμοι θα γυρνούν σε ΒΑ, και μέχρι το μεσημέρι θα αγγίζουν τα 5-6 μποφόρ. Σε παρόμοια επίπεδα θα συνεχιστεί και το υπόλοιπο της Τρίτης, με την Τετάρτη να επιφυλάσσει ισχυρούς ΒΑ ανέμους.

Επιμέλεια: Γιάννης Δραβίλας