IPCC: Κόκκινος συναγερμός για την κλιματική αλλαγή - Οι επιπτώσεις σε Ευρώπη και Μεσόγειο

Σήμερα, 9 Αυγούστου 2021, δημοσιεύθηκε από τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC) η έκτη έκθεση αξιολόγησης για το κλίμα του πλανήτη μας. Στην έρευνα αυτή, σχολιάζονται οι πιο σύγχρονες μέθοδοι για την κατανόηση του κλιματικού συστήματος και της κλιματικής αλλαγής, οι τελευταίες πρόοδοι στην κλιματική επιστήμη, καθώς και στοιχεία για την παλαιοκλιματολογία και προσομοιώσεις για το μέλλον του κλίματος στον πλανήτη μας.

8 χρόνια μετά την τελευταία παρόμοια έκθεση, υπάρχει πλέον μια βαθύτερη κατανόηση του κλίματος του πλανήτη μας, με τις συνέπειες από την κλιματική αλλαγή που προβλέπονταν δεκαετίες πριν, να είναι ήδη ορατές, με πιο πρόσφατη και εγγύς, τον ακραίο καύσωνα που επηρέασε το προηγούμενο διάστημα τη χώρα μας, οδηγώντας σε τεράστιες δασικές πυρκαγιές και οικολογική καταστροφή, σε ένα ήδη πολύ θερμό καλοκαίρι.

Ξεκινώντας με την παρούσα κατάσταση, στην έκθεση του IPCC δηλώνεται με σαφήνεια ότι "πλέον είναι αδιαμφισβήτητο πως η ανθρώπινη δραστηριότητα θερμαίνει την ατμόσφαιρα, τους ωκεανούς και την ξηρά. Από το 1970 μέχρι και σήμερα, η παγκόσμια θερμοκρασία έχει αυξηθεί περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη πενηνταετία των τελευταίων 2000 ετών, επηρεάζοντας ήδη τον καιρό και το κλίμα σε παγκόσμιο επίπεδο με ακραία καιρικά γεγονότα. Για τα ακραία καιρικά φαινόμενα", όπως ο πρόσφατος καύσωνας στη χώρα μας και τα δυτικά τμήματα της Βόρειας Αμερικής ή οι πλημμύρες σε Γερμανία και Κίνα "ευθύνεται όλο και περισσότερο η ανθρώπινη επιρροή".

Η μεταβολή της παγκόσμιας θερμοκρασίας σε σχέση με την περίοδο 1850-1900

Τα πιο σημαντικά σημεία που καταγράφονται στην προαναφερθείσα έρευνα, αναφέρουν σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση ότι:

• Η παγκόσμια θερμοκρασία τη δεκαετία 2011-2020 ήταν κατά 1,09°C υψηλότερη σε σχέση με την περίοδο 1850-1900.
• Τα τελευταία 5 έτη ήταν τα θερμότερα καταγεγραμμένα από το 1850 κι έπειτα.
• Ο πιο πρόσφατος ρυθμός ανόδου της στάθμης της θάλασσας παρουσιάζεται σχεδόν τριπλασιασμένος σε σχέση με την περίοδο 1901-1970.
• Η ανθρώπινη επιρροή, αποτελεί κατά 90%, τον κύριο λόγο μείωσης των παγετώνων από τη δεκαετία του 1990 και μετά, καθώς και μείωσης των πάγων στην Αρκτική.
• Με 95% βεβαιότητα, οι θερμές ακρότητες, συμπεριλαμβανομένων των θερμών εισβολών, έχουν γίνει συχνότερες και βιαιότερες από τη δεκαετία του 1950 κι έπειτα, ενώ αντίθετα τα ψυχρά γεγονότα μειώνονται σε συχνότητα και ένταση.

Τα πιο σημαντικά σημεία που καταγράφονται στην προαναφερθείσα έρευνα, αναφέρουν σχετικά με την μέλλουσα κατάσταση ότι:

• Η παγκόσμια θερμοκρασία θα αυξηθεί κατά 1,5°C πάνω από τα επίπεδα 1850-1900 μέχρι το 2040, με οποιοδήποτε σενάριο εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κι αν ακολουθήσει η ανθρωπότητα.
• Η Αρκτική είναι πιθανόν να μην έχει, πρακτικά, πάγους τον Σεπτέμβριο τουλάχιστον μία φορά έως το 2050, σύμφωνα με όλα τα σενάρια μοντελοποίησης.
• Θα υπάρξει αύξηση στη συχνότητα εμφάνισης μερικών ακραίων φαινομένων, "πρωτοφανών στις ιστορικές καταγραφές", ακόμα και στο επίπεδο παγκόσμιας θέρμανσης των 1,5°C.
• Ακραία γεγονότα που αφορούν τη στάθμη της θάλασσας και συνέβαιναν μία φορά ανά αιώνα στο πρόσφατο παρελθόν, προβλέπεται να συμβαίνουν τουλάχιστον μια φορά ετησίως σε περισσότερες από τις μισές τοποθεσίες μέτρησης της παλίρροιας.
• Κατά πάσα πιθανότητα θα αυξηθούν οι συνθήκες που ευνοούν τις πυρκαγιές σε πολλές περιοχές της υφηλίου.

Η παγκόσμια μέση άνοδος της στάθμης της θάλασσας από το 1900 μέχρι σήμερα (παρατηρήσεις) και από σήμερα μέχρι το 2150 (προβλέψεις).

Όσον αφορά την Ευρώπη, παρατηρούνται αύξηση των πλημμυρών στα Βόρεια και ξηρασία στη Μεσόγειο, με μεγάλη και μεσαία βεβαιότητα αντίστοιχα στο ότι οφείλονται στην ανθρώπινη παρέμβαση. Στο επίπεδο παγκόσμιας θέρμανσης των 2°C, με μεγάλη βεβαιότητα προβλέπεται να αυξηθεί ο μέσος υετός κατά τους χειμώνες στα μεγάλα γεωγραφικά πλάτη κοντά στην Αρκτική, ενώ αντίστοιχα να μειωθεί τα καλοκαίρια στη Νότια Ευρώπη. Από το ίδιο επίπεδο κι έπειτα, η ξηρασία και οι ευνοϊκές συνθήκες για πυρκαγιές θα αυξηθούν στη Μεσόγειο. Οι πλημμύρες θα αυξηθούν παντού με υψηλή βεβαιότητα, εκτός από την περιοχή της Μεσογείου, για την οποία η βεβαιότητα είναι ακόμα σε μεσαία επίπεδα.

Πιο αναλυτικά, οι αλλαγές στις μέσες θερμοκρασίες, η παράταση των εποχών και τα ακραία θερμά και ψυχρά συμβάντα έχουν ήδη γίνει αντιληπτά, με πολλές από αυτές τις αλλαγές να αποδίδονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Οι μεταβολές της θερμοκρασίας που έχουν παρατηρηθεί ξεπερνούν το πλαίσιο της φυσικής μεταβλητότητας, με τη θέρμανση στις περισσότερες χερσαίες περιοχές να αγγίζει τους 0,1°C ανά δεκαετία από το 1960 και τον ρυθμό αυτό να ολοένα να αυξάνεται. Επιπροσθέτως, η συχνότητα εμφάνισης των ακραίων θερμών γεγονότων αυξάνεται, ενώ αντίθετα η συχνότητα εμφάνισης των ακραίων ψυχρών γεγονότων μειώνεται.

Όσον αφορά το χιόνι, με υψηλή βεβαιότητα, η χιονοκάλυψη στις Άλπεις εντός τους 21ου αιώνα θα μειωθεί στα υψόμετρα κάτω των 1500-2000 μ., όπως και ο όγκος των παγετώνων στις ίδιες περιοχές και στην Σκανδιναβία.

Οι αλλαγές που αναμένεται να συμβούν στο κλίμα κάθε περιοχής του πλανήτη μέχρι τα μέσα του 21ου αιώνα.

Τέλος, αν και η κατάσταση συνεχώς επιδεινώνεται και οι χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής δεν έχουν φανεί ακόμα, οι επιστήμονες είναι αισιόδοξοι πως αν υποδιπλασιαστούν οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως το 2030 και επιτευχθεί μια εξισορρόπησή τους έως τα μέσα του αιώνα, η παγκόσμια αύξηση της μέσης θερμοκρασίας μπορεί να ανακοπεί ή ακόμη και να αντιστραφεί.

Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη την έκθεση του IPCC με κλικ εδώ.

Επιμέλεια - Μετάφραση: Γιάννης Δραβίλας